Ngày còn nhỏ, tôi được nghe mẹ kể chuyện về quãng thời gian học tập tại TP.Nha Trang. Vào những năm 1987 về trước, nhà vốn nghèo nhưng bằng sự nỗ lực, mẹ tôi đậu vào trường Trường trung học Sư phạm Nuôi dạy trẻ Trung ương 3, sau này là Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương -  Nha Trang.  

Mẹ kể, cứ trước ngày vào Nha Trang trước khai giảng, từ tờ mờ sớm, bà ngoại lại lụi cụi dưới bếp soạn nắm cơm, lọ đậu phộng rang muối đường để mẹ đi học.

Ga Nha Trang hiện nay. Ảnh: Thu Cúc

Hồi nước mình mới giải phóng, việc đi lại còn vô số khó khăn nên mẹ tôi chọn bắt tàu chợ từ ga Phú Cang (xã Bình Quý, huyện Thăng Bình, Quảng Nam) vào ga Nha Trang. Rồi mỗi khi kết thúc năm học, mẹ tôi lại cùng đám bạn từ ga Nha Trang xuôi về miền Trung trên chính những chuyến tàu chợ ấy.

Trong nhiều năm học tập ở Nha Trang, điều khiến mẹ tôi không bao giờ quên có lẽ là sự chân tình của đất và người Nha Trang. Và không thể không nhớ đến hình ảnh những chuyến tàu chợ, mang theo ước mơ thoát nghèo của biết bao thế hệ sinh viên miền Trung đi khắp cả nước…

Hình ảnh những chuyến tàu chợ đi và đến ga Nha Trang qua lời mẹ tôi kể có lẽ lùi sâu nếu chính tôi không quan tâm gặng hỏi bà. Tuy vậy, mỗi khi nhắc lại, dòng ký ức ấy ùa về mới như ngày hôm qua. Nó chân thật đến nỗi như có thể sờ tay cảm nhận qua những tấm ảnh kỷ niệm đã úa màu thời gian…

Ga Nha Trang là một phần ký ức của nhiều người. Ảnh: Thu Cúc

Vậy đó! Trong cuộc sống hối hả với bao cuộc chia ly, người còn kẻ mất, duy chỉ có ga Nha Trang đến giờ vẫn còn duy trì hoạt động. Nó đã là nhân chứng lịch sử, là phần ký ức của không biết bao người.

Câu chuyện về ga Nha Trang vừa qua lại nhận được sự qua tâm từ phía dư luận khi chính quyền tỉnh Khánh Hòa quyết định di dời ra khỏi nội thành.

Trải qua nhiều năm với vô số cuộc họp bàn từ Trung ương đến địa phương, đến nay chính quyền đã chốt phương án di dời ga nhằm quy hoạch và xây dựng phương án bảo tồn, sử dụng ga sau khi di dời bảo đảm hợp lý và phát huy hiệu quả.

Ga Nha Trang sắp được di dời ra khỏi nội thành kể từ năm 1936 cho đến nay. Ảnh: Thu Cúc

Theo lời ông Nguyễn Văn Lộc - nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư, nguyên Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa, đặt trong bối cảnh thành phố Nha Trang đang ngày càng phát triển như hiện nay, việc di dời ga Nha Trang ra khỏi nội thành là phù hợp với thực tiễn. Vấn đề đặt ra chỉ là, khi chính quyền dời ga ra khỏi nội thành thì khu vực ga cũ sẽ được sử dụng như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Lộc chia sẻ rằng, trong suốt nhiều năm qua, Nha Trang – Khánh Hòa tuy được xem là thủ phủ vùng Nam Trung Bộ nhưng vẫn chưa chú trọng đúng mức đến bảo tồn văn hóa, lịch sử.

Dẫn chứng như thành phố du lịch Nha Trang lâu nay vẫn chỉ thấy các loại hình vui chơi giải trí chứ chưa quan tâm đúng mức đến xây dựng các điểm đến về bảo tàng văn hóa, di tích lịch xứng tầm khu vực.

Một góc của ga Nha Trang. Ảnh: Thu Cúc

Trở lại câu chuyện di dời ga Nha Trang, ông Lộc đề xuất chính quyền có thể xem xét để đưa nơi đây trở thành một bảo tàng sống về văn hóa, lịch sử. Khi bảo tàng được xây dựng trên cơ sở giữ nguyên kiến trúc vốn, nó sẽ là nơi lưu giữ văn hóa đầu tiên của tỉnh Khánh Hòa.

“Ga Nha Trang được người Pháp xây dựng từ năm 1936 với kiến trúc hài hòa, độc đáo riêng biệt, được ví là ga đẹp thứ nhì Đông Dương, chỉ sau ga Đà Lạt. Ga Nha Trang là một phần ký ức thế hệ chúng tôi trước đây… Nếu chúng ta bảo tồn được ga Nha Trang chắc chắn sẽ có ý nghĩa lớn trong quá trình phát triển về văn hóa, lịch sử của Nha Trang, Khánh Hòa” – ông Nguyễn Văn Lộc chia sẻ.

Với sự độc đáo của cảnh quan kiến trúc, ga Nha Trang được coi là ga đẹp thứ nhì Đông Dương, chỉ sau ga Đà Lạt. Ảnh: Thu Cúc

Ông Nguyễn Tấn Tuân – Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết thêm, vừa qua tỉnh Khánh Hòa thống nhất quan điểm của Bộ GTVT về việc dời toàn bộ ga hàng hóa, ga hành khách ra khỏi khu vực nội đô Nha Trang (ga Nha Trang là tài sản của Bộ GTVT).

Đối với khu vực ga Nha Trang cũ, ông Tuân cho biết quan điểm của tỉnh đề xuất Bộ GTVT giữ nguyên hiện trạng để làm nơi bảo tồn văn hóa, lịch sử, khớp nối với các di tích lịch sử, khu vui chơi giải trí trên địa bàn.

“Ga Nha Trang có vị trí thuận lợi giữa trung tâm thành phố với tính khớp nối cao. Cụ thể, phía trước là công viên Võ Văn Ký (bây giờ là công viên 23 tháng 10), nằm sát Nhà thờ Đá và gần đó, sẽ quy hoạch nhà thiếu nhi công cộng rộng hơn 2ha ...” – ông Nguyễn Tấn Tuân chia sẻ thêm.

Có thể nói, việc giữ ga Nha Trang trở thành một bảo tàng về văn hóa, lịch sử hiện đang nhận được sử ủng hộ tích cực của dư luận.

Tuy vậy, cũng có không ít ý kiến của người dân mong muốn việc lập quy hoạch, xây dựng kế hoạch di dời ga Nha Trang ra khỏi nội thành cần được triển khai sớm. Tránh trường hợp quy hoạch treo, gây bức xúc như luận như câu chuyện của ga Đà Nẵng trong suốt nhiều năm qua…

Bao số phận con người miền Trung đã từng gắng bó ít nhiều đến ga Nha Trang. Ảnh: Thu Cúc