Theo tờ Bưu điện New York, một nghiên cứu mới đây nhằm tìm hiểu mối liên hệ giữa ung thư gan và sự hiện diện của các hó‌a chấ‌t nói trên trong c‌ơ th‌ể con người đã cho ra kết quả gây sửng sốt: những người tiếp xúc nhiều với hó‌a chấ‌t “vĩnh viễn” có nguy cơ mắc ung thư cao hơn đến 350% so vo với thông thường.

Khái niệm hó‌a chấ‌t “vĩnh viễn” dùng để chỉ hơn 4.700 loại perfluoroalkyl và polyflouroalkyl, hay PFAS, được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sản xuất. Gọi là “vĩnh viễn” bởi những hó‌a chấ‌t này phân hủy ở tốc độ rất chậm, và tích tụ qua thời gian trong đất đai, nước uống, và c‌ơ th‌ể con người.

PFAS lần đầu được giới thiệu vào những năm 1930 như một loại vật liệu mang tính cách mạng, dùng để tạo nên những dụng cụ nấu bếp có khả năng chống dính - Teflon đấy, nghe quen chứ? - và không lâu sau đó đã xuất hiện trong đủ loại sản phẩm và bao bì, từ vật liệu xây dựng cho đến hóa mỹ phẩm, bởi đặc tính kháng chất lỏng và kháng cháy của nó.

Dù cực kỳ hữu dụng, những hó‌a chấ‌t này đã sớm bị phát hiện có liên quan đến sự hình thành của tế bào ung thư và các bệnh tật khác trên nhiều động vật thí nghiệm. Sau khi có bằng chứng không thể chối cãi rằng perflourooctanesulfonic acids (PFOS) cùng một hó‌a chấ‌t phổ biến khác gọi là perflourooctanoic acid (PFOA) khiến người tiêu dùng bị bệnh, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ vào năm 2006 đã ra sắc lệnh yêu cầu 8 tập đoàn sản xuất đa quốc gia có trụ sở tại Mỹ phải ngừng sử dụng những hó‌a chấ‌t này. Dẫu vậy, PFOS và PFOA vẫn hiện diện trong các sản phẩm bán ở nước ngoài, trong nước ngầm, và trong c‌ơ th‌ể con người.

Nghiên cứu mới nhất mà chúng ta vừa đề cập ở đầu bài cũng là nghiên cứu đầu tiên cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa tất cả các hó‌a chấ‌t PFAS với ung thư tế bào biểu bì gan phi tự nhiên (loại ung thư gan phổ biến nhất) ở con người!

Để đi đến kết luận này, các nhà khoa học đã phải bỏ ra khá nhiều công sức.

“Một lý do tại sao có rất ít nghiên cứu về tác hại của PFAS trên con người là bởi bạn cần có những mẫu thí nghiệm phù hợp” - theo giáo sư Veronica Wendy Setiawan tại Trường Y khoa Keck School. “Đối với nghiên cứu về quá trình tiếp xúc với môi trường, bạn cần mẫu ngay trước khi chẩn đoán, bởi ung thư cần thời gian để phát triển”

Các nhà nghiên cứu đã được tạo điều kiện tối đa khi có được quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu Nghiên cứu Tập hợp Đa sắc tộc, vốn lưu giữ thông tin về một cuộc khảo sát do Đại học Hawaii thực hiện, liên quan quá trình phát triển ung thư trên hơn 200.000 cư dân Hawaii cũng như Los Angeles, California.

Họ đã thu hẹp phạm vi xuống còn 100 người tham gia khảo sát - 50 trong số đó mắc ung thư gan, và 50 người còn lại vẫn khỏe mạnh - vừa đủ mẫu máu và mô cần để phân tích. Các nhà nghiên cứu đã tập trung tìm kiếm những dấu hiệu của các hó‌a chấ‌t “vĩnh viễn” trong c‌ơ th‌ể người tham gia trước khi nhóm 50 người mắc ung thư bắt đầu có dấu hiệu bị bệnh.

Họ cho biết đã phát hiện ra nhiều loại PFAS trong c‌ơ th‌ể người tham gia, và PFOS xuất hiện khá nhiều trong những người mắc ung thư gan. Theo đó, những người thuộc nhóm 10% tiếp xúc nhiều nhất với PFOS có nguy cơ mắc ung thư biểu bì tế bào gan cao hơn 4,5 lần so với những người ít tiếp xúc nhất.

Phát hiện ra mối liên hệ rõ ràng giữa PFAS và ung thư ở người là điều kiện quan trọng để tiến hành các nghiên cứu tiếp theo, tập trung vào cách những hó‌a chấ‌t độc hại can thiệp vào các quy trình sinh học trong c‌ơ th‌ể. Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu tại Đại học Nam California tin rằng nồng độ PFOS cao trong một số chủ thể đã cản trở chức năng trao đổi glucose, mật, và các amino acids của gan, dẫn đến nồng độ chất béo không lành mạnh tích tụ trong cơ quan này, gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bia, một căn bệnh có nguy cơ cao dẫn đến ung thư gan.

Đó là lý do tại sao nhiều nhà khoa học đồng ý rằng không phải ngẫu nhiên mà việc sử dụng rộng rãi các hó‌a chấ‌t “vĩnh viễn” có liên quan đến tỷ lệ ung thu gan và các căn bệnh khác về gan tăng cao.

“Chúng tôi tin rằng nghiên cứu của mình mang lại những thông tin quan trọng về những hiệu ứng sức khỏe lâu dài mà các hó‌a chấ‌t kia gây ra cho con người, đặc biệt là cách chúng phá hoại các chức năng gan bình thường” - theo tác giả, Tiến sỹ Leda Chatzi. “Nghiên cứu này lấp một khoảng trống quan trọng trong hiểu biết của chúng tôi về những hệ quả thực sự của việc tiếp xúc với các hó‌a chấ‌t kia”.